قلیائیت چیست؟
یکی از ویژگیهای مهم آب که علاوه بر طعم و مزه بر روی خواص شیمیایی آب تأثیر میگذارد میزان قلیایت آن است. با اندازهگیری قلیائیت آب میتوان میزان مقاومت آب را در برابر اسید اضافه شده را بررسی کرد. هرچند که برخی از افراد گاهی به اشتباه pH و قلیایت را باهم برابر میگیرند ولی باید در نظر داشت که مقدار pH آب وابسته به میزان H+ موجود (میزان هیدروکسید موجود) در محلول است در حالیکه میزان قلیایت علاوه بر هیدروکسید به کربنات و بیکربناتهای موجود در محلول نیز وابسته است. البته سیلیکات و فسفات نیز بر میزان قلیایت مؤثر هستند ولی از آنجایی که این یونها تأثیر کمتری دارند، معمولا در آزمایش میزان قلیائیت آب از آنها صرف نظر میشود.
یکی از دلایلی که میتواند هم بر میزان اسیدی بودن و هم بر میزان قلیائیت آب اثر بگذارد، حل شدن گاز کربن دی اکسید در آب است. حل شدن خود به خودی کربن دی اکسید در آب به آب خاصیت اسیدی میدهد. ولی همین کربن دی اکسید در اثر واکنش با آب به تولید کربنات نیز کمک میکند که بر قلیایت مؤثر است. یکی دیگر از عوامل مهم در میزان قلیائیت آب، مواد معدنی هستند که در داخل آب حل میشوند. این مواد معدنی با گذر آب از دل صخرهها و دشتها به آب وارد میشوند.
قلیایت ساده و کل
از آنجایی که دو نوع قلیایت در آب وجود دارد بنابراین برای اندازهگیری آن به دو معرف متیل اورانژ (قلئایت M) و فنول فتالئین (قلئایت P) نیازمند هستیم. به قلیائیت اندازهگیری شده با فنول فتالئن، قلیائیت ساده و به قلیائیت اندازهگیری شده توسط معرف متیل اورانژ، قلیائیت کل میگویند.
اهمیت تعیین انواع قلیائیت آب از آنجاست که خواص آب علاوه بر میزان کلی قلیایت به عواملی که باعث ایجاد آن نیز شدهاند بستگی دارد؛ مثلاً مهم است که آیا کربنات باعث ایجاد قلیائیت شده است و یا یون هیدروکسید.
تأثیر pH بر انواع قلیائیت
همانطور که در بالا گفته شد معمولاً قلیائیت آب را به سه یون هیدروکسید، کربنات و بی کربنات نسبت میدهند. با تغییر pH محلول این یونها قابل تبدیل به یکدیگر هستند بهعنوان مثال با تغییر pH کربنات و بیکربناتها میتوانند به یکدیگر تبدیل شوند. از طرفی دیگر هرچه قلیائیت ساده بیشتر باشد، میزان pH بالاتر است.
آزمایش میزان قلیائیت آب
برای اندازهگیری قلیائیت آب به یک اسید قوی (به عنوان مثال اسید کلریدریک)، معرف متیل اورانژ و فنول فتالئین، بورت و ارلن نیاز دارید. برای انجام آزمایش مقداری از آب مورد نظر را بردارید و داخل آن چند قطره معرف فنول فتالئین اضافه کنید، اگر محلول به ارغوانی تغییر رنگ داد، محلول را با اسید تیتر کنید تا بیرنگ شود (میزان مصرف اسید را یادداشت نمایید) ولی اگر با اضافه کردن فنول فتالئین رنگ آب تغییری نکرد، دیگر لازم نیست که با اسید تیتر نمایید و میزان قلیائیت فنول فتالین (قلیائیت ساده) را صفر گزارش نمایید.
در مرحله بعدی به محلول قبلی چند قطره معرف متیل اورانژ اضافه نمایید تا محلول زرد رنگ شود و سپس دوباره با اسید تیتر نمایید تا رنگ محلول به نارنجی تغییر کند و عدد را یادداشت نمایید.
برای به دست آوردن نتایج دقیقتر برای آزمایش میزان قلیایت آب، باید از نمونهی آب تازه استفاده شود.
کاربردهای قلیایت در صنعت
به طور کلی آزمایش میزان قلیائیت آب یکی از مهمترین آزمایشهای مربوط به آب است؛ بنابراین در هر صنعتی که آب استفاده داشته باشد، بررسی میزان قلیائتیت آب دارای اهمیت است. از جمله این صنایع، صنعت آب و فاضلاب است.
محدوده مجاز قلیائیت آب در حدود پنجاه تا دویست میلیگرم بر لیتر است. آبهایی با قلیائیت پایین میتوانند خواص خورندگی داشته باشند. هرچقدر میزان قلیائیت بیشتر باشد، توانایی مقابله آب در برابر پایین آمدن pH توسط اسید بیشتر است.
برای بررسی میزان قلیائیت آب با شیمیچی در ارتباط باشید.
تلفن همراه و واتساپ: 09358388274
دفتر شرکت: 02167323232